Fizička aktivnost doprinosi boljem opštem stanju organizma i jedan je od načina prevencije mnogih bolesti. Rekreativno i profesionalno bavljenje sportom ponekada sa sobom nose i sportske povrede koje je potrebno sanirati na vreme kako bi se izbegle dodatne neprijatnosti i komplikacije.
Ipak neke sportske povrede nije moguće sanirati brzo i lako. Stare povrede se nekada, na žalost, vraćaju i utiču na komoditet ne samo prilikom bavljenja sportom, već i pri obavljanju drugih aktivnosti.
U poliklinici Medikom možete da zakažete ekspertsku konsultaciju dr Slobodana Ćirkovića, lekara specijaliste neuroradiologije koji će pogledati Vašu medicinsku dokumentaciju i predložiti sledeće korake, a sve sa ciljem olakšanja i potpunog saniranja sportskih povreda.
Teniski lakat
Od svih sportskih povreda, povrede lakta čine 7 posto, što nije zanemarljiv procenat. Najčešća, i ujedno najpoznatija povreda, je tzv. teniski lakat (lat. lateralni epikondilitis). Javlja se kao posledica dugotrajnih ponavljanja istih pokreta i predstavlja degenerativne i upalne promene na tetivama lakta. Ove promene izazivaju otežano savijanje i podizanje ruku, kao i otežano držanje, čak i laganih, predmeta u šaci. Bol i slabost se javljaju na spoljašnjoj strani lakta, spuštajući se u predeo podlaktice i šake. Bol se uglavnom javlja postepeno, u zavisnosti od težine povrede, nastaje tokom aktivnosti, neko vreme nakon aktivnosti ili je konstantan. Pri pojavi simptoma potrebno je odmarati tetivu i primeniti krio masazu ( hladne obloge ) više puta na dan, uz moguće korišćenje protivupalnih lekova, kao i primenu ortoze radi oslobodjanja napetosti tetive. Povreda često prelazi u hroničan stadijum (često se leči nedeljama, mesecima) tako da pri pojavi prvih simptoma neophodno je obratiti se lekaru, radi sprovodjenja fizikalne terapije( magnet, laser, ultrazvuk, elektroterapije ), a u kasnijoj fazi i kineziterapije. Dobra prevencija može biti izbegavanje dugotrajnih ponovljanja pokreta, jačanje mišića podlaktice, primena ortoze i sl.
Bol u predelu prepona
Bol u predelu prepona nastaje prekomernim istezanjem, parcijalnom rupturom ili kompletnom rupturom mišića, uglavnom kao posledica nagle promene pravca tokom trčanja. Najčesće se javlja u sportovima koji zahtevaju promenu pravca kretanja, kao što su: fudbal, hokej, košarka, odbojka,tenis. Bol je ošatar i intezivan i najčešće se manifestuje u mišićima aduktora kuka. Primarna terapija obuhvata led, kompresiju i elevaciju noge, kako bi se zaustavilo krvarenje i sprečio otok iako je često neprimetan. Nakon akutne faze i primene fizikalne terapije radi se istezanje i jačanje mišića, u cilju kompletnog povratka mišićne fleksiblonosti i kao prevencija od ponovne povrede.
Pravilno istezanje pre fizičke aktivnosti i lagano povećanje stepena opterećenja predstavlja dobru prevenciju.
Patelofemoralni sindrom
Patelofemoralni sindrom ili tzv. trkačko koleno, javlja se usled prekomernog trenja čašice kolena (patela). Posledica je promene ugla klizanja patele, nastale usled oslabljenih mišića prednje lože butine (kvadriceps) i nedovoljne fleksibilnosti zadnje lože (hamstrings). Češće se javlja kod mlađih rekreativaca ženskog pola. Bol je najčeše iznenadan i intenzivan, a javlja se u predalu patele, retko i na zadnjoj strani kolena. Povećava se u toku aktivnosti, posebno usled dugotrajnog hodanja, penjanja, kao i silaženja niz stepenice. Moguća su i neprijatna pucketanja (krepitacije) u zglobu kolena kao i otok. Primenom krio terapije nekoliko puta na dan smanjujemo bol, otok i uz adekvatnu primenu fizikalne terapije većina pacijenata se uspešno oporavi u toku nekoliko nedelja. U hroničnoj fazi, bol više podseća na tup bol i najčešće nestaje tokom trčanja.
Uganuća i istegnuća
Uganuća i istegnuća su najčešće sportske povrede i mogu nastati pri bilo kom vidu fizičke aktivnosti. Uganuća nastaju uvrtanjem zgloba, pri čemu dolazi do povrede ligmanata, koje karakteriše bol i otok i ima za posledicu smanjenje pokretljivosti.
Razlikujemo tri stepena oštećenja:
Prvi stepen (istegunuće ligamenata) – javlja se bol , uz moguću pojavu manjeg otoka
Drugi stepen (delimično pucanje ligamenata) – javlja se bol i otok, uz smanjenu pokretljivost zgloba;
Treći stepen (potpuni prekid ligamenata), javlja se bol, veliki otok praćen podlivom ili hematom.
Pri pojavi simptoma primenjuje se RICE metoda (rest-ice-compression-elevation). Neophodno je mirovanje, uz primenu krioterapije ili hladnih obloga – leda (poželjno je utopliti nakon primene leda) na svakih 3-4 sata. Primena kompresije (bandaža elastičnim zavojem) i elevacije može pomoći u smanjivanu otoka. Tek primenom fizikalne terapije (magnet, laser, elektroterapija), ubrzavamo proces oporavka i po nestanku otoka, primenjuje se kineziterapija kako bi zglob dobio pun obim pokreta i potpuno ojačao.
Povrede rotatorne manžetne
Bol u predelu ramena najčeše predstavlja povredu rotatorne manžetne. Radi se o četiri mišića koji učvršćuju rameni zglob i omogućavaju stabilnost pri izvođenju pokreta (podizanje i rotaciju ruke). Pri povredi, dolazi do istegnuća, upale, parcijalne ili totalne rupture mekog tkiva. Uglavnom se javlja kod sportova u kojima postoje česta ponovljanja i pokreti ruke iznad nivoa ramena, kao i podizanja velikih težina. Nastaje usled nestabilnosti i slabosti mišića ramenog pojasa. Bol se javlja u prednjem delu ramena i pojačava se pri podizanju ruke (na gore i u stranu) sa ili bez opterećenja. Prisutna je slabost ruke i povećanje bolova u toku noći. Dijagnostikuje se ultrazvučnim pregledom. Pri pojavi bola neophodan je prekid svih aktivnosti, mirovanje uz primenu leda (hladnih pakovanja) tri puta na dan. Rano lečenje, primena fizikalne terapije i u kasnijoj fazi kineziterapije, sprečava pogoršavanje tegoba i prelazak u hročni stadijum. Primenom fizikalne terapije (interferentne struje, tens, laser, magnet) smanjuje se bol i upala što je uslov za nastavak rehabilitacionog programa uz primenu kineziterapije. Program vežbi obuhvata istezanja i jačanja mišića ramena u cilju dobijanja punog obima pokreta i jačanje mišića kao prevenciju od ponovljanja povrede.
Bol u potkolenici – trkačka potkolenica
Bol koji se javlja u području podkolenice poznat je po nazivu sindrom trkačke podkolenice (eng. Shin splints). Spada u grupu povreda nastalih usled preopterećenja kostiju, mišića i zglobova donjih ekstremiteta. Usko je vezana za sportove sa trčanjem i skokovima (rekreativno trčanje,atletika,tenis,košarka,fudbal..). Može nastati kao posledica naglog povećanja fizičke aktivnosti,ne adekvatne podloge, ne adekvatne obuće, trčanja uzbrdo, podignutih svodova stopala, slabosti mišića stopala, kao i nedovoljna fleksibilnost mišića podkolenice. Nastaje tokom ili nakon fizičke aktivnosti sa tendencijom blagog ( blag do umeren bol može potrajati satima) nakon prestanka sa aktivnostima.
U zavisnosti od lokalizacije i osobina bola možemo govoriti o:
- Stres fraktura tibije ( mikrofrakture nastale usled dugotrajnog mehaničkog stresa, bol je karakterističan za srednji deo podkolenice )
- Sindrom fascijalnog prostora, eng. compartmet syndorme ( problem suženog prostora mišića koji je obavijen mišićnom fascijom (omotač), bol se javlja nakon odredjenog vremena fizicke aktivnosti uz moguće smanjenje nervene funkcije i pada stopala )
- Periostitis tibije ( zapaljenski proces vezivnog tkiva koje okružuje kost)
- Sindrom m. Tibialis posteriora ( bol se javlja u unutrašnjem donjem delu podkolenice, nastaje na samom početku aktivnosti, zatim prestaje i ponovo se javlja nakon fizičke aktivnosti )
